İşletmelerde bulunması gereken mesleki yeterlilikler hem işlerin kaliteli çıkması açısından işveren için hem de güvenliklerinin sağlaması açısından çalışan için çok önemlidir. Ayrıca işverenler, çalışanlarının o işi yapıp yapmayacağına dair bilgi sahibi olmaları açısından da mesleki yeterlilik belgesi istemektedir. Peki, bu belge nedir, ne için gerekli ve hangi mesleklerde zorunludur?
İçindekiler
Mesleki Yeterlilik Belgesi Nedir?
Özellikle birçok tehlikeli iş sektöründe hayati öneme sahip MYK belgesi belirli mesleklerde çalışan veya çalışacak bireylerin iş yeterliliğini ibraz eden bir tür sertifika anlamına gelmektedir. Bakanlığın yetkilendirdiği kurumlar aracılığıyla verilen bu sertifika çalışanların, yaptıkları mesleklerinde yeterli seviyede olduğunu belgeler. Bununla birlikte belgenin işverenler tarafından asıl istenmesinin nedeni kişinin o işi yapıp yapamayacağına dair bilgi sahibi olmaktır. Ayrıca bir nevi çalışanın iş sigortası ve kimliği niteliğindedir. Dolayısıyla bu sertifika, tehlike arz eden iş kollarında bazı işletmeler tarafından istenmektedir. Özellikle inşaat gibi tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfında olan bazı iş alanlarında zorunlu hale getirilmiştir.
Düzenlenen sınavlar doğrultusunda alınabilen belge, Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK) tarafından oluşturulmaktadır. Bireyler, çalışmak istedikleri meslekte ulusal şartlardaki yeterlilik seviyelerini karşıladıkları takdirde ise bu belgeye sahip olabilmektedir. Dolayısıyla bu belge sayesinde çalışanlar, meslekteki sahip olduğu beceri, yetkinlik ve bilgilerini belgeyle belirtirler. Kısacası mesleki yeterlilik belgesi sayesinde çalışanlar, mesleklerinde yeterli olduklarını ispatlamış olurlar.
Mesleki Yeterlilik Belgesi Hangi Meslekler İçin Zorunlu?
MYK’nin kabul ettiği ve ulusal ölçekte mesleki yeterliliğini belge ile ispat etmek isteyen herkes mesleki yeterlilik belgesi alabilmektedir. İş sağlığı ve güvenliği olarak az tehlikeli, tehlikeli ve çok tehlikeli olarak meslekler 3 sınıfa ayrılmıştır. Dolayısıyla MYK tarafından onaylanan sertifika, bu üç sınıftaki 40 kadar meslek grubunda zorunlu hale getirilmiştir. Kesinlikle bu sertifikayı alması gereken bazı meslekler şu şekildedir;
- Emlak danışmanları
- İnşaat su tesisatçısı, elektrikçi, ısı yalıtımcısı, boyacı ve kalıpçı gibi mesleklerde çalışanlar Ayrıca duvar ustası, kalıpçı, fayansçı, alçı sıva ve levha uygulayanlar
- Motorlu taşıt alım satımı yapanlar
- Otomotivde boyacı, elektrikçi, kaportacı, mekanikçi, montajcı, prototipçi, ön düzenci, sac ve gövde kaynakçısı gibi
- Taksi ve servis aracı sürücüleri
- Tekstilde ön iplik, iplik bitim işleri ve boyama operatörleri
- Makine bakımcısı ve montajcısı
- CNC programcısı
- Doğal gaz çelik boru ile çelik ve alüminyum kaynakçıları
- Liman forklift operatörü, puantör, operasyon planlamacı ile RTG saha istif makineleri ve SSG operatörleri
- Endüstriyel boru montajcısı, cam kesim ve ısı işlem elemanı, taşımacı ile yalıtım cam üretim elemanları
- Elektronik ve elektrikli ürün servisçisi ile elektrik tesisatçı, pano montajcı, sayaç sökme ve takma elemanı
- Görüntü ve ses sistemi elemanı
- Ayakkabı imalatçısı
- Hazır giyim, kürk ve deride model makineci ve ayakçı
- Güzellik uzmanı ve kuaför
- Sağlık kuruluşları tıbbi atık toplayıcısı
- Zeytinyağı, bitkisel yağ, sos, sebze ve meyve üretim operatörü
- Tarihi eser restorasyon ve koruma elemanı
Bir kişinin MYK evrakını alabilmek için ilgilendiği alan ile ilgili bilgi sahibi olması gerekir. Aynı zamanda bilgisini kanıtlayabileceği teorik ve uygulama sınavında da bunu kanıtlaması şarttır. Bununla birlikte bu belgeye sahip olmayan yukarıdaki meslek gruplarından çalışanlar, bazı yasal cezalara tabi tutulabilmektedir. Ayrıca bu belge, genellikle 5 yıl geçerlidir. Ancak belgenin geçerlilik süresi, mesleklere göre değişiklik gösterebilmektedir. Örneğin; bilişim sektörü mesleklerinde 4 yıl, kaynak alanında ise 2, 3 veya 6 yıl olarak belirlenmiştir.
MYK Belgesi Almak İçin Ne Gerekli?
Yeterlilik sertifikası, sadece MYK Kurumu tarafından yetkilendirilen kuruluşlardan alınabilmektedir. Dolayısıyla tüm sınav ve belgelendirme süreci bu kuruluşlar tarafından yürütülür. Gerekli değerlendirme ve sınavlar sonrası ise evrak verilmektedir. Ancak kişilerin mesleklerine ait belgeyi almak için öncelikle yetkili kuruluşa başvuru yapmaları gerekir.
Yetkili kuruluş, bireyin işe uygunluğuna bakarak başvurusunu değerlendirmeye alır. Başvurusu onaylanan adaylar, belirli eğitimlerden geçmesinin yanı sıra teorik ve performansa dayalı çeşitli sınavlara tabi tutulur. Değerlendirme ve sınav sonuçlarına göre ulusal mesleki yeterliliğe uygun görülen kişilere, mesleki yeterlilik belgesi verilir. Sınavlarda başarılı olan adaya, bu evrakın yanı sıra aynı formatta taşınabilir MYK kimlik kartı da düzenlenmektedir.
MYK Belgesi Nerelerde Geçerli?
Mesleki açıdan yeterlilik seviyesi başta inşaat sektörü olmak üzere birçok sektörde hayati önem taşır. Çünkü mesleğini uzman olarak icra eden çalışanlar, olası iş kazalarının büyük oranda önüne geçmiş olur. Bu sebeple mesleki yeterlilik, sadece kaliteli işler çıkarmak için değil iş güvenliği bakımından da oldukça önemlidir. Ancak bazı meslek grupları AB’de otomatik tanınma kapsamında bulunmaktadır. Bunlar; diş hekimliği, doktorluk, ebelik, hemşirelik, eczacılık, veterinerlik, mühendislik ve mimarlık gibi mesleklerdir. Ayrıca bu meslek grupları dahil öğrenimi en az lisans seviyesinde olan ve kanunda mesleğe giriş şartları düzenlenen iş alanlarında bu yeterlilik belgesine ihtiyaç yoktur. Tüm bu meslek grupların dışında olan iş kolları için ise mesleki yeterlilik belgesi zorunluğu getirilmiştir.
Mesleki yeterlilik belgesinin geçerli olduğu sektörler şu şekildedir;
- Ulaştırma
- Elektrik ve elektronik
- İnşaat
- İş yönetimi
- Motorlu taşıtlar
- Emlak
- Metal
- Enerji
- Lojistik
- Haberleşme
- Deri ve kürk
- Hazır giyim
Mesleki yeterlilik belgesi, bir mesleği yapmak isteyen bireyin yeterli düzeyde beceri, bilgi ve yetkinlik sahibi olduğunu kanıtlayan bir tür resmi evraktır. Dolayısıyla bu sertifika hem işveren hem de çalışan açısında çok önemlidir. Daha önceleri usta-çırak ilişkisinde öğrenilebilen meslekler, artık günümüzde verilen eğitimler sayesinde akademik ve bilimsel açıdan adaylara öğretilmektedir. Yeterlilik belgesini alan kişiler çalışmak istedikleri firmaya belgeleri ile başvuruda bulunabilmektedir. Kısacası bu mesleki yeterlilik belgesi sayesinde hem işveren hem de işçi gözetilmektedir. Böylelikle yapılan işlerin daha kaliteli olmasının sağlanması yanında iş güvenliği de en yüksek seviyeye çıkarılmış olur.