Patlamadan korunma dokümanı tehlikeli madde ile çalışma yapan kurumların, personellerin ve çevre kesimlerin güvenliğinin sağlanması amacıyla hayata geçirilmiş bir belge olmaktadır. Kısa adıyla ‘’PKD’’ günümüzde iş yerlerinde zorunlu tutulan bir belge halindedir. Mevcut iş yeri veya kurum sahipleri PKD’yi zorunlu olarak hazırlamalılardır. PKD, işletme içinde çalışan personelin, iş yerlerindeki makinelerin ve çevrenin zarar görmesini engellemek için devlet tarafından zorunlu tutulmuş bir belgedir.
İçindekiler
Patlamadan Korunma Dokümanı Nedir?
İş yerlerinde çalışan personellerin veya bölgenin güvenliğinin sağlanması için hazırlanan dokümanlara patlamadan korunma dokümanı ismi verilmektedir. PKD, uzman kişilerce hazırlanan zorunlu bir belgedir. Yanıcı, parlayıcı veya patlayıcı tehlike olan iş sahalarında bu belgenin olması gerekilmektedir. Bakanlık İş Teftiş Kurulu gibi kurumların yapmış olduğu denetmelerde iş yeri sahiplerinin istenildiği taktirde PKD’yi göstermeleri zaruridir.
30.04.2013 ve 28633 sayılı Resmî Gazeteye istinaden mevcut yönetmeliğe göre paylayıcı ortam oluşması ihtimali bulunan iş yerlerinin patlamadan korunma dokümanı hazırlaması zorunlu kılınmıştır. Yönetmelik ayrıca patlayıcı, yanıcı veya parlayıcı madde bulunan tüm alanların ‘’zone’’ hesaplaması yapılmasını ifade eder.
PKD gereken işletmeler öncelikle patlayıcı ortamın oluşmasını engellemeye çalışırlar. Ancak bu şekilde PKD hazırlanabilmektedir. Eğer böyle bir ortam veya durum sağlanamıyorsa o zaman süreç kontrol altına alınmaya çalışılır. Bunun için özel alanlar seçilerek tehlikeli maddenin işleyişi gerçekleşir. Böylelikle patlamadan korunma dokümanı sayesinde personellerin veya bölgenin güvenliği sağlanır.
Patlamadan Korunma Dokümanı Neden Hazırlanır?
PKD, patlayıcı bir ortamın oluşmasını önlemek amacıyla uzman kişiler tarafından hazırlanır. Bu PKD’nin hazırlanması için ilk nedendir. Fakat PKD, her zaman iş sahalarında veya endüstride bu amaç doğrultusunda işlevini yerine getiremeyebilir. Eğer patlayıcı ortamın oluşması engellenemiyorsa o zaman etkileri azaltılmalıdır. Patlayıcı özelliğe sahip maddenin tutuşmasını veya dağılması bu anlamda engellenebilmektedir.
Patlamadan korunma dokümanının son olarak hazırlanma amacı ise çalışanların sağlık veya güvenliklerini sağlamaktır. İş sahasında oluşabilecek kazalardan ve etkilerden en asgari düzeyde zarar almalarını sağlamak için patlamadan korunma dokümanı hazırlanır. Böylelikle hem ortamın hem de çalışanların güvenliği el üstünde tutulur.
PKD düzenli olarak revize isteyen bir belgedir. Proseslerde, kimyasallarda veya ekipmanlarda gerçekleşen değişimler ile tehlikeli bölgenin alanı genişleyip daralabilmektedir. Bu sebeple PKD tekrar gözden geçirilerek revize edilmelidir. Uluslararası kurum veya kuruluşlara bakıldığında PKD’nin 5 yılda bir gözden geçirilip tekrar düzenlendiğini görülür. Güvenliği elden bırakmamak için bu sürenin aşılmaması önerilmektedir. Şunu da söylemeliyiz PKD’yi iş yerleri önce hazırlamalıdır. Sonrasında faaliyetlerini gerçekleştirmelilerdir. Bu sayede işin başından sonuna kadar can ve mal güvenliği sağlanmaktadır.
Patlamadan Korunma Dokümanı Gereken İş Alanları
Patlamadan korunma dokümanı yanıcı, parlayıcı ve patlayıcı madde bulunduran ve bu maddeler üstünden faaliyet gerçekleştiren her türlü iş yerinde bulunması gereken bir belge olmaktadır. Bu patlayıcı maddeler; sıvı, gaz veya toz halinde olabilmektedir. PKD’nin zorunlu olarak bulunduğu yerlerin sayısı da bu sebepten bir hayli fazladır. Çalışanların veya çevrenin güvenliğini sağlamak için başvurulan patlamadan korunma dokümanı zorunlu olarak şu işletmeler için kullanılmaktadır;
- Likit petrol gazı ürünlerinin üretiminin, dolumunun veya dağıtımının gerçekleştiği iş yerleri
- Elektrikli cihazların veya aparatların üretildiği iş yerleri
- Yanıcı özellik gösteren basınçlı gaz tüplerinin toplandığı veya saklandığı depolar
- Zeytinyağı veya diğer yağların üretimini gerçekleştiren tesisler
- Elektrostatik veya fırın boya yapan iş yerleri
- İlaç üretiminden sorumlu olan fabrikalar (depolama alanları ve dağıtım alanları)
- Petrol ürünlerinin muhafazası için depolama tankları
- Boya veya tiner üreten imalathaneler
- Matbaa tesisleri
- Akü üretim ve dağıtım tesisleri
- Ham deri imalathaneleri
- Trafo üretim merkezleri
- Un değirmenleri
- Kimyasal madde depoları
Bu işletmeler için patlamadan korunma dokümanı zorunludur.
Patlamadan korunma dokümanı bu tesisler veya iş yerleri için kabul edilen zorunlu bir belge olmaktadır. İşletmelerin üretimlerine devam edebilmesi için PKD’yi ellerinde bulundurmaları gerekir. PKD bulunmayan iş yerleri veya tesisler, devlet kontrolüne tabii tutularak gerekli cezai işlemler gerçekleştirilir. Bu sebeple yanıcı, patlayıcı veya parlayıcı madde bulunduran her işletmenin patlamadan korunma dokümanı sahibi olması gerekmektedir. Fakat PKD, asla devlet personellerine gösterilmesi gerekilen bir belge olarak düşünülmemelidir. Can güvenliği ve çevre güvenliğini sağlamak için geliştirilen proaktif bir metot olmaktadır.